Ο κάμπος τησ Βελάς , στο βάθος δεξιά διακρίνεται η Βραίλα ..
Συνεχίζοντας το δρόμο μας , από Λιδορίκι προς Άμφισσα , και σε μικρή απόσταση μετά το Χάνι Κότταρη , συναντάμε , δεξιά πάνω στο δρόμο , κάτω ακριβώς απ’ το Μαλανδρίνο το “ Χάνι Καρανάσου “.
Άρχισε να λειτουργεί το 1930 , απ΄τον Βασίλη Καρανάσο , ήταν ένα μεγάλο κτίσμα , ισόγειο και υπόγειο , και είχε και τρία μικρότερα πέτρινα κτίρια , γιά τις ζωοτροφές και τα ζώα . Είχε δυό πηγάδια , γιά τις ανάγκες του σε νερό , και ΄στον γύρω ιδιόκτητο χώρο , καλλιεργούσαν κηπευτικά .
Λειτουργούσε συνέχεια μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1960 , και κατά την περίοδο του μεσοπολέμου , εκτός από χάνι-καφενείο , είχε και αλευρόμυλο , σε παρακείμενο κτίριο .
Ο ιδιοκτήτης του , Βασίλης Καρανάσος , γεννημένος το 1882 , ήταν δραστήριος και αγαπητός στην περιοχή , το 1908 αναζήτησε την ..τύχη του στην Αμερική , όπου και δούλεψε μέχρι το 1920 , που επέστρεψε στην Ελλάδα και πήρε μέρος στη Μικρασιατική εκστρατεία .
Στην ξενητειά , δούλεψε , όπως όλοι οι πρωτομετανάστες , στις σιδηροδρομικές γραμμές , σαν επιστάτης , και επιστρέφοντας έφερε και κάποιο κομπόδεμα , μ’ αυτό αγόρασε μια μεταχειρισμένη μηχανή και το 1935 , ξεκίνησε το μηχανοκίνητο αλευρόμυλο , μαζί με τον Γιάννη Κονισιώτη , απ’ την Πλέσσια , Αμυγδαλιά , που ήταν και τεχνίτης , και έτσι μαζί με το μύλο του Κότταρη , εξυπηρετούσαν τις ανάγκες των γύρω χωριών , Μαλανδρίνο , Αμυγδαλιά , Βραίλα , Σώταινα , Μηλιά κ.α .
Τον Αύγουστο του 1944 , στις γενικότερες ..εκκαθαριστικές επιχειρήσεις των Γερμανών , στην περιοχή μας , φυσικά δεν γλύτωσε και το χάνι με όλες τις υπόλοιπες εγκαταστάσεις του . Απ’ όσα λένε οι ντόπιοι , αφορμή , για την καταστροφή , αν και δεν ήταν..απαραίτητο να υπάρχει ..αφορμή , ήταν το γεγονός ότι στο σπίτι έμενε κάποιος εργολάβος – μηχανικός , ονόματι Σκανδάλης , του οποίου η γυναίκα συνεργαζόταν με τους Εγγλέζους , λέγεται μάλιστα , πως στο σπίτι βρέθηκε ασύρματος , όπως επίσης και διάφορα αντικείμενα των Εγγλέζων .
Μετά την απελευθέρωση , ο Βασίλης Καρανάσος , σε μεγάλη πια ηλικία , ξαναχτισε , με πολύ κόπο το χάνι και το λειτούργησε ο ίδιος μέχρι το 1960 , που έφυγε απ’ τη ζωή . Στη συνέχεια , το χάνι το λειτούργησε ο γαμπρός του , Σπύρος Καρανάσος με την κόρη του την Κούλα . Το χάνι αυτό , δεν είχε μόνο τις συνηθισμένες δραστηριότητες των χανιών , είχε και πολλές άλλες , λειτούργησε και σαν σταθμός των υπεραστικών λεωφορείων του ΚΤΕΛ Φωκίδας , και χώρος ..στάθμευσης των μεταφορικών ζώων , των κατοίκων των γύρω χωριών , που τα άφηναν εκεί , έπαιρναν το λεωφορείο , πήγαιναν στις δουλειές τους , στην Άνφισσα , Ετρατεινή η Λιδορίκι , και επιστρέφοντας , τα παραλάβαιναν και γύριζαν στα χωριά τους . Επίσης΄ήταν και τηλεφωνικό γραφείο , εκεί ακόμα άφηναν τα λεωφορεία και τους ταχυδρομικούς σάκους γιά το Μαλανδρίνο .
Περιστασιακά , ακόμα , στα βοηθητικά κτίσματα , στήνονταν διάφορα..εργαστήρια , από πλανόδιους τεχνίτες , βαρελάδες , καρεκλάδες , κοφινάδες , καλαϊτζήδες , που εκεί έδρευαν για κάποες μέρες , εξυπηρετώντας τα γύρω χωριά , κι’ ακόμα , ήταν και ..κέντρο σφαγής ζώων , απ’ τους διάφορους , περαστικούς ζωέμπορους τους ονομαζόμενους “ Τσαμπάσηδες “ , που με έδρα το χάνι , γυρνούσαν στα χωριά , παζάρευαν , αγόραζαν ζωντανά τα ζώα , και τα έφερναν στο χάνι , όπου , σε πρόχειροφκιαγμένο επι τούτου , σφαγείο , τα έσφαζαν και τα μετέφεραν στην Αθήνα ή σε άλλες πόλεις .
Γιά μερικά δε χρόνια , περίπου 5 , 1955-60 , σε ένα απ’ τα κτίσματα , λειτούργησε και τυροκομείο , απ’ τον Βουνιχωρίτη , Βασίλη Βασιλόπουλο , εκεί λοιπόν συγκέντρωναν το γάλα , απ’ τα γιδοπρόβατα της περιοχής , το έπηζαν , και το τυρί το μετέφεραν στην Αθήνα , με τα φορτηγά της περιοχής .
Κάτι παραπάνω , λοιπόν , από ένα απλό χάνι , ήταν αυτό του μπάρμπα Βασίλη , “ κόμβος “ , όπως έλεγε κι’ ο αξέχαστος Λογοθετίδης , σε κάποιο έργο του , σημέιο ..αναφοράς ήταν , όπως παλιότερα στην Αθήνα , το φαρμακείο του ..Μπακάκου , στην Ομόνοια , εκεί γίνονταν συναντήσεις , εκεί..στάθμευαν τα…ζα τους , όσοι ταξείδευαν , και απο κει τους παραλάβαιναν οι συγγενείς , φίλοι αλλά και ..αγωγιάτες , γιά να πάνε στα χωριά..
Σήμερα , το κτίσμα , ανακαινισμένο , και κατάλληλα διαμορφωμένο , χρησιμοποιείται σαν κατοικία , του Σπύρου και της Κούλας Καρανάσου , εξακολουθώντας , φυσικά , να αποτελεί..σημείο αναφοράς αλλά και..συνάντησης , αφου σε κοντινή , μάλιστα , απόσταση , στο δρόμο προς την Αμυγδαλιά , έχουν κτισθεί και οι φυλακές , υψίστης ασφαλειάς , του Μαλανδρίνου , σε πολύ κοντινή δε απόσταση , απ’ το Χάνι Καρανάσου , στην αριστερή όμως πλευρά του δρόμου , και κάτω ακριβώς απ΄το χωριό Μαλανδρίνο , υπάρχουν και τα ερείπια των άρχαίων τειχών της Φωκικής πόλης Φύσκος , που , δυστυχώς , δεν έχουν αξιοποιηθεί , δείτε , πως είναι σήμερα ….
ΧΑΝΙ ΠΑΤΟΥΚΑ
Τελειώνοντας , το οδοιπορικό μας , προς Άμφισσα , και ανεβαίνοντας την ανηφόρα , συναντάμε τη θέση “ Ανάθεμα “ , όπου υπήρχε , πάνω στον επαρχιακό , τότε , δρόμο Μαλανδρίνου – Ερατεινής , ένα..καλυβόσπιτο , που έπαιζε και το..ρόλο χανιού , ανήκε σε κάποιον Βούτσινο , απ’ την Πλέσσια , Αμυγδαλιά , προφανώς , ο οποίος είχε και το..παρατσούκλι , Πατούκας , έξ’ ου και το όνομα του χανιού .
Ήταν στέκι , στο πέρασμα των τσοπάνηδων , όταν κατέβαιναν προς τα χειμαδιά της Αττικής , τη χειμερινή περίοδο , εκεί οι μετακινούμενοι , έπαιρναν μια ανάσα , και μπορούσαν να βρουν , καφέ , κάνα..πιοτό , και πότε-πότε , και βραστό κρέας .
ΚΑΡ΄ΤΙΑΝΑ ( ΚΑΡΟΥΤΙΑΝΑ ) ΧΑΝΙΑ
Πριν απ’ το χάνι Κότταρη , πάνω στο δρόμο , στον κάμπο της Βελάς , γ΄λυρω στα 5-6 χιλιόμετρα μ απ’ το Λιδορίκι , υπάρχει ο οικισμός ' “Καρουτιανά Χάνια “ , που σήμερα ονμάζεται “ Παλαιόκαστρο “. Ο οικισμός αυτός , δημιουργήθηκε , απ’ τους κατοίκους των Καρουτών , που είχαν αμπέλια και χωράφια , στον κάμπο της Βελάς , και έτσι έχτισαν μικρά ..αγροτόσπιτα , για να καλλιεργούν τα κτήματά τους , δημητριακά , κυρίως , και..αμπέλια ..
Κάποια λοιπόν σπίτια , παρείχαν και..υπηρεσίες χανιού , εξυπηρετώντας , έτσι , τους περαστικούς ταξειδιώτες , με ΄κυριότερο το σπίτι του Γιώργου Καραχάλιου , που ελιτούργησε έτσι μέχρι τη δεκαετία του ‘60 . Ο Καραχάλιος , είχε και μικρο..μάγαζο , μετά..ταβέρνας , που προπολεμικά είχε και κίνηση από Λιδορικιώτες , αφού κατά τη..συνήθεια της εποχής , πολλοί Λιδορικιώτικοι γάμοι , τότε , γίνονταν στο εκκλησάκι του Αγίου Ανδρέα , στα Καρ’τιανά Χάνια , ήταν βλέπετε..πολύ…sic , κάτι τέτοιο..
Τα Καρ’τιανά Χάνια , πυρπολήθηκαν και..λεηλατήθηκαν απ’ τους Γερμανούς τον Σεπτέμβριο του 1943 .
ΤΟ ΧΑΝΙ ΣΤΟΝ “ ΕΛΑΤΟ “
Αφήσαμε τελευταίο , το χάνι που υπήρχε στη θέση “ Ελατος “ , στο μουλαρό..δρομο , από Λιδορίκι προς Άμφισσα , λίγα χιλιόμετρα μετά τις Καρούτες . ήταν ένα καλύβι μέσα στο ελατόδασο , και ήταν..αποκούμπι γιά τους ταξειδιώτες , κυρίως των χωριών της ορεινής Δωρίδας , που χτρησιμοποιώντας αυτή τη διαδρομή , ..έκοβαν πολύ..δρόμο , πηγαίνοντας γιά Λαμία , Άνφισσα κι’ Αθήνα ακόμα .
Δυστυχώς δεν μπορέσαμε να έχουμε περισσότερα στοιχεία , αλλά είναι στις..άμεσες προθέσεις μας , την άνοιξη .όμως , οπότε θα προχωρήσουμε στη..συμπλήρωση του κομματιού αυτού .
Καλό σας βράδυ , να περνάτε καλά
